ဖီထီၣ်ဖးထီၣ်လၢယ့ၣ့်ှှူးအဂီၢ်
ဘၣ်ထွဲဒီးဖီထူလ့ၣ် (အကူငစ) လၢညါယတၢ်ပာ်သးတတီ၀ဲဘၣ်ႉ ယဖိမုၢ်အဆံးကတၢၢ် တဂၤ ဟဲက့ၤစိာ်န့ၢ်ယၤဖီအံၤအဒံၣ်တဘိၣ်ဆူ ယူၤႉအဲး ဖဲအဟဲက့ၤလၢ တၢ်လဲၤဟးဆူ အဲၣ် (မ) စတၢ်ဒဲၣ် (မ) အခါန့ၣ်လီၤႉ အဃိ‚ ဒ်ယသူၣ်ပိာ်သး၀းလၢ ယထံၣ်လိာ်က့ၤသးဒီး အီၤအသိးၢ်ဘၣ် ဖီအကဘိၣ်တဖၣ်အံၤ န့ၣ်လီၤႉ အန့ၢ်တခီ‚ ဖီထူလ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဖီလၢယအဲၣ်အစှၤကတၢၢ်လီၤႉ အဘိၣ်ထီၣ် ဖးထီၣ်ဆိဆိဒီးလီၤညွံးလီၤဘဲ၀ဲခ@ခ@လီၤႉ ဖဲလါယူၤလံကတီၢ်ၣ်လီၤႉ
ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ လၢခံဖဲလါစဲးပတ့ဘၢၣ်ဘူးကလၢာ်ၣ်လီၤႉဖီကိးမုၢ်ဒဲး ဟဲဖျါထီၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ် လၢအပှဲၤဒီးလၢၢ်ဧိၤလ့ဧိၤအပူၤၣ်‚ ယဆိၣ်ဂ့ၤ ဖီအဒံၣ်တဖၣ်အံၤ‚ ‘‘မံနဲမုာ်မုာ်’’ၣ်လီၤႉ
ယတၢ်မၤဖိအံၤ တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယၤ ယွၤအတၢ်မၤလိာ်ပှၤ လၢပကအဲၣ်လိာ် ပသးတဂၤဒီးတဂၤၣ်လီၤႉ ဖဲကွၢ်ကပာ် ကွံာ်တဂၤဒီးတဂၤ အ‘‘နီၢ်ဧိၤမံၤဧိၤ’’ တလၢတပှဲၤတဖၣ်န့ၣ်‚ ယွၤဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤ လၢပကအဲၣ်ပှၤဂၤတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဒီးလၢခံၣ်လီၤႉ ယ့ၣ့်ှှူးစံး၀ဲ ‘‘လၢတၢ်အံၤ‚ လၢသုအဲၣ် လိာ်ကွံလိာ်သုသးအဃိဒီး ပှၤခဲလၢာ်ကသ့ၣ်ညါလၢ သုမ့ၢ်ယပျဲၢ်ယဘီၣ်လီၤ’’ (း၃၅) ႉခီဖျိအ၀ဲအတၢ်ပဲာ်ဟိကဆှီကွံာ်ပှၤ‚ ပဘၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤလၢ ပကဘိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်ၣ်လီၤႉ လၢနွံကတၢၢ် တနွံဃီအံၤအပူၤ ယဖိမုၢ်ဟဲအိၣ်သကိးယၤတဘျးဖိန့ၣ်လီၤႉ ယတဲအီၤ ‘‘ကွၢ်တဘီ…
တၢ်ထုကဖၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ကမူၣ်ဒီး ဆၣ်ဧိၤဖီဧိၤတဖၣ်
လၤရၠာစးၣ် ဒီး ဒ့း အဲၣ်ဒိးမၤန့ၢ်အဖိနးနးကလဲာ် ဘၣ်ဆၣ် ကသံၣ်သရၠာစးၣ်စံး အ၀ဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ် အဖိတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၤရၠာစးၣ် စံးကတိၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ အတံၤသကိးလၢနာ်၀ဲတဂၤၣ်လီၤႉ တၢ်ကတိၤအံၤ မ့ၢ်တၢ် ကတိၤအါထံၣ်အကျါ ကထံၣ်အ၀ဲဒီး ဒ့း စံးကတိၤတ့ၢ်၀ဲ ဆူအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ် ဒီးသရၠာစးၣ်အံၤ စံးဘၣ်အ၀ဲသ့ၣ်လၢတၢ်လုၢ်ဖိအတၢ်မၤလၢ ခရၠာစးံာ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် မၤ၀ဲဒၣ်အဂ့ၢ် န့ၣ်လီၤႉ တနံၣ်ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ အ၀ဲသ့ၣ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ ခီဖျိလုၢ်ဖိဘၣ်၀ဲ ဖိသၣ်ပိာ်ခွါဖိ တဂၤန့ၣ်လီၤႉ
လၢ ၁ မိၤဒီး ၁၅ အပူၤ တၢ်စံးတၢ်ကတိၤအတီအလိၤ ဘၣ်တၢ်စံးကတိၤလၢ ကစၢ်ယွၤဒီးစီၤအၤ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကစၢ်ယွၤစံး ‘‘စီၤအၤ့ဘၣ်ဧၢ ပျံၤတၢ်တဂ့ၤ ယမ့ၢ်ႉႉႉ နဘူးနလဲဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လီၤ’’ (၁၅း၁) ႉ မ့ၢ်လၢ စီၤအၤ့ဘၣ် တသ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယွၤ အတၢ် အၢၣ်လီၤအီလီၤဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်အိၣ်မူခါဆူညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဃိ သံကွၢ်၀ဲ လိၤလိၤ ဆူကစၢ်ယွၤ ‘‘ကစၢ်ယွၤဧၢ‚ နကဟ့ၣ်လီၤယၤ မနုၤတမံၤလဲၣ်ႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤၣ်လီၤ (၁၅း၂) ႉ
၁…
ကစၢ်ယွၤစိာ်ဆှၢပှၤ
ဖဲ ၂၀၁၉ နံၣ်န့ၣ် ကလံၤမုၢ်ဟၣ်ရၠာစးံၣ်က့အမံၤ လၢဒိၣ်ရၠာစး့ဟဲလီၤဘၣ် ဘဟါမါကီး သ့ၣ်တဖၣ် အပူၤလၢ တၢ်စူၤထံဆၢၣ်အတၢ်မၤဟးဂီၤ တၢ်ဘၣ်နးကတၢၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဘရၠာစးဲးဒီးအဖိခွါလၢ အထူၣ်အပျၢ်သံဟးတသ့တဂၤ အိၣ်ကဒု၀ဲဒၣ်လၢ ဟံၣ်ပူၤအခါ သ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်လၢကဘၣ် ဟးထီၣ်ပူၤဖျဲးအသးဃုာ်ဒီးအဖိခွါန့ၣ်လီၤႉ ဘရၠာစးဲးအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ အမဲာ်ချံတထံၣ်တၢ်သနာ်က့ အဲၣ်ဒိးမၤပူၤဖျဲး၀ဲ အဖိခွါန့ၣ်လီၤႉ ဘရၠာစးဲးယိးထီၣ်အဖိခွါ ဆူအဖံဘၣ်ခိၣ် ကယီၤကယီၤဖိ ဒီးစံၣ်လီၤ၀ဲဆူထံကျါၣ် တုၤ၀ဲအခၣ်လာ် ဒ်သိးကစိာ်ဆှၢ အဖိခွါဆူ တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
ပၢ်တဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ဂုာ်လဲၤခီဖျိကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအံၤန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ကမၤစၢၤအဖိခွါအဃိန့ၣ် ပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ်တဂၤ အတၢ် သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဖိအါဂၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ ကဒိၣ်ကအါထဲလဲၣ်န့ၣ် ပဆိကမိၣ် ကွၢ်ထံ သ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ လံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤအပူၤ စီၤမိၤဒီး ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤစိာ်ဆှၢအ၀ဲသ့ၣ် ဖဲပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ကစၢ်ယွၤ ဆံးလီၤစှၤလီၤ အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ အ၀ဲသ့ၣ်ခီဖျိတၢ်အီၣ်ဒီးထံဧိၤနိဧိၤ ဒီးဖဲဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဒီးဒုၣ်ဒါ ကစၢ်ယွၤဆှၢ ပှၤအံၣ်စရၠာစး့လးဖိ တဖၣ်လၢ မ့ၣ်အူအထူၣ်ဒီး တၢ်အၢၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ကွၢ်ထံ…
တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢတၢ်ဒ့တၢ်အူအမုာ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တယုၢ်
ဖဲဘံၣ်ဘံၣ်စံၣ် တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢ အမဲးကစံ သံကွၢ်ပှၤဒ့တၢ်အူတၢ်အခိၣ် ခီၣ်ဒၢးထၢၣ် တကယၤယဲၢ်ဆံတဂၤ ဒ်သိးကဃုထၢပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢ တၢ်ဒ့တၢ်အူ အဂ့ၤကတၢၢ်အယုၢ်ခံဆံ ဒ်အ၀ဲသ့ၣ်ထံၣ်၀ဲ ဒီးနာ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤႉ ဘံၣ်သိဘ့ၣ် အတၢ်မၤ ‘‘အံၣ့်ှွဲၤကၤ’’ သၢယုၢ်တယုၢ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤ နီၢ်ဂံၢ်တၢန့ၣ်လီၤႉ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢတၢ်ဒ့အံၤ အခိၣ်တီ ‘‘ပှၤဒုပှၤဃိၤအက့ၢ်အဂီၤ’’ အံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲး ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤ ဖဲဖရၠာစးၣ်စံၣ် အတၢ်ပၢၢ်ဆၢအဆၢကတီၢ် ဖဲထံကီၢ်ဟးဂီၤအခါန့ၣ်လီၤႉ တဘျီဃီ တၢ်မၤအသးလၢ ဘံၣ်သိဘ့ၣ်အတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ဘၣ်ဂဲၤလိာ်၀ဲဒၣ် လၢတၢ်နၢ်ဟူ တၢ်လီၤမၣ်၀ဲဒၣ်အဃိန့ၣ်လီၤႉ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢတယုၢ်အံၤ ဟဲကဲထီၣ် ၀ဲဒၣ် ခီဖျိသးအတၢ်ဒ့ဒီလၢ ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤကညီအတၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ် တၢ်တၤတၢ်သ့ၣ် တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ခုသးခုၣ် ပာ်ဖျါတၢ်မၤနၢၤလၢ တၢ်အိၣ်မူအပူၤအဃိ ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤ ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီအထူအယိာ်ဆူ ပှၤကညီနီၢ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
စီၤပီလူး အတၢ်ကွဲး အခီၣ်ထံးတဘ့ၣ် ဆူပှၤကရၠာစးံၣ်သူးဖိတဖၣ်အအိၣ် ပာ်ဖျါ ထီၣ် တၢ်အိၣ်အသးလၢဒ်သိးလိာ်အသးလၢ တၢ်ပာ်ဖျါလၢထးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢ တၢ်သူၣ်၀ံၣ်သးဆၢအလီၢ် စီၤပီလူးအတၢ်ကွဲးပာ်ဖျါ၀ဲ…
တၢ်ဃုထံၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ
ဖဲ ချး ခႉန ၁၈၀၀ န့ၣ် ဒွဲၣ်ဧိၤသကံၤဧိၤလီၤဒီး မၤဟးဂီၤ ကယဲၢ်တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိလၢကီၢ်စဲၣ် မဲၣ်နံၤစိထၣ်အပူၤလီၤႉ ပှၤသူၣ်အီၣ်မၤအီၣ်စံၢ်တဖၣ် ဂဲၤလိာ်မၤသံ ဒွဲၣ်ဧိၤသကံၤဧိၤလၢ ကးသရၠာစးၣ်ဒီး ဒွဲၣ်အူကွံာ် အစံၢ်ပျီတဖၣ် ဒ်သိးကမၤဟးဂီၤတၢ်ဖိဃၢ်အဒံၣ်န့ၣ်လီၤႉ လၢ တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤအပူၤ တၢ်မၤအသးဘူးထီၣ်တ့ၢ်မးလၢ တၢ်သၣ်၀ံၤလီၤဒိ ကဘၣ် အ၀ဲသ့ၣ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤလၢကီၢ်စဲၢ်အပူၤ ဃုထံၣ်န့ၢ်ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ခီဖျိ ကီၢ်စဲၣ်ဒီတဘ့ၣ်ညါ ဃ့ဘါထုကဖၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်အါနံၤအါသီ၀ံၤ တၢ်ဟဲကိၢ်ထီၣ်လၢၤထီၣ် ၀ဲဒၣ်ဒီးၣ်လီၤႉ တၢ်မၤအသးဒ်န့ၣ်၀ံၤ လွံၢ်သီ အလီၢ်ခံ လၢတၢ်ကမၢကမၣ် ဒီးလၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘီဆံးလီၤစှၤလီၤအပူၤ ပှၤဂီၢ်မုၢ်ထံၣ်ဘၣ်၀ဲ လၢတၢ်ဂိၢ်တၢ်ခုၣ်နးနးကလဲၢ်အံၤ မၤဟးဂီၤတၢ်ဖိဃၢ်လၢအဖးထီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ယူဒၤအစီၤပၤ စီၤယဟိ့ှှဖး ပၢတၢ်အဆၢကတီၢ် ‘ကမျၢၢ်တၢ်ထုကဖၣ်’ မ့ၢ် တၢ်အကါဒိၣ်လၢ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ဖဲယူဒၤစီၤပၤ အသ့ၣ်ညါ၀ဲလၢ ဒုၣ်ဒါ ကဟဲဒုးအ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ် ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ၀ဲ ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဒုၣ်တၢ်အီၣ် ဒီးဘါထုကဖၣ်၀ဲဒၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် ထုကဖၣ်အံၣ်အု၀ဲ ဒ်သိးကစၢ်ယွၤ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ၀ဲ တၢ်လၢအပူၤကွံာ် ကစၢ်ယွၤမၤစၢၤအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ၀ဲ…